Εκπαιδεύοντας Συμβούλους
Δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας:
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥΣ 1
από τον
Δρ. Στέφανο Κουμαρόπουλο
Υπεύθυνο Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων
Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας
Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών-Παιδαγωγών στη συμβουλευτική
(από καθηγητές και γονείς προς μαθητές)
Εκπαίδευση στη συμβουλευτική ομηλίκων (από καθηγητές για καθηγητές και από μαθητές προς μαθητές)
- Συμπεριφορά ενσυναίσθητης προσεκτικής παρακολούθησης: Λεκτική και μη λεκτική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια μιας συμβουλευτικής συνέντευξης. «Ενεργητική ακρόαση», συμμετοχή δηλαδή στο πρόβλημα του συνομηλίκου, οικειότητα, συγκατάβαση κ.α.
- Οπτική επαφή: Αυτός που συμβουλεύει πρέπει να κοιτάζει κατά πρόσωπο το συνομιλητή του, να μην κάνει «διαλείμματα οπτικής επαφής», γιατί στην αντίθετη περίπτωση δίνει το μήνυμα στο συμβουλευόμενο ότι δεν τον παρακολουθεί.
- Σωματική γλώσσα: Η βασική στάση προσεκτικής παρακολούθησης στην κοινωνία μας είναι μια ελαφριά κλίση του σώματος μας προς τα εμπρός σε μια άνετη και ήρεμη στάση.
- Η λεκτική ακολουθία: Ο σύμβουλος δεν εισάγει νέα θέματα για συζήτηση απαντάει με φυσικό τρόπο κατευθύνοντας αυτά που έχει να πει σε ό,τι είπε ο συμβ/νος.
- Ο τρόπος υποβολής ερωτήσεων: Ο εκπαιδευτικός-σύμβουλος διατυπώνει ανοικτές ερωτήσεις στους συμβ/νους συμμαθητές του, ώστε να τους ενθαρρύνει να μιλήσουν σε ό,τι τους απασχολεί. Προσοχή: ερωτήσεις που αφορούν «προσωπικά δεδομένα» του συμβ/νου πρέπει να γίνονται σπάνια και με τον κατάλληλο τρόπο, που θα μαρτυρεί το σεβασμό στον άλλο.
- Οι στοιχειώδεις ενθαρρύνσεις είναι μικρές ενδείξεις που παρέχει στο συμβ/νο ο σύμβουλος, ώστε να κατανοήσει ότι τον παρακολουθεί. Ο σκοπός τους είναι να ενθαρρύνουν το συνομιλητή μας να συνεχίσει να μιλάει. Υπάρχουν μη λεκτικές, (όπως η κλίση του κεφαλιού, η στάση του σώματος και τα νεύματα,) και οι λεκτικές στοιχειώδεις ενθαρρύνσεις. («Α!», «Έτσι», «Και;», «Χμμμ», «Α-χά»). Ακόμη θα μπορούσε να είναι η επανάληψη των τελευταίων φράσεων του συνομιλητή μας.
- Η παράφραση: μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος στοιχειώδους ενθάρρυνσης. Ο σύμβουλος ανατροφοδοτεί το συμβ/νο με τα κυριότερα σημεία των λεχθέντων. Παρέχει στο σύμβουλο έναν έλεγχο για την ακρίβεια της προσεκτικής παρακολούθησης. Παράδειγμα: «Αυτό που σε άκουσα να λες είναι ότι αυτή τη στιγμή σου συμβαίνει κατά κάποιο τρόπο? και ενδεχομένως να ανησυχείς μήπως? Κατάλαβα καλά;»
- Ανίχνευση και αντανάκλαση συναισθήματος: Στηρίζεται στην ικανότητα της κατανόησης που έχει αναπτύξει ο σύμβουλος. Είναι το να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια το συναισθηματικό κόσμο του συμβουλευόμενου και να ανατροφοδοτεί με αυτά τα σημεία το διάλογο. Παράδειγμα: «Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι αισθάνεσαι?» ή «φαίνεται σαν να αισθάνεσαι?»
- Παραπομπή: Είναι ανάγκη ο εκπαιδευτικός σύμβουλος (και ιδίως όταν διαχειρίζεται σοβαρά θέματα) πάντα να παραπέμπει σε άλλους πιο ειδικούς (ψυχολόγους, συμβούλους τοξικοεξάρτησης κ.α.) που θα μπορέσουν να βοηθήσουν το μαθητή ή το γονιό καλύτερα και αποτελεσματικότερα.
- Εποπτεία: Ο εκπαιδευτικός σύμβουλος πάντα πρέπει να ενεργεί κάτω από την καθοδήγηση κάποιου που θα μπορεί να τον κατευθύνει, να τον ενισχύσει και να τον υποστηρίξει. Οι υπηρετούντες στο ΣΣΝ μπορούν να συνδράμουν σ? αυτό.