Εκπαιδεύοντας Συμβούλους
Δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας:
ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥΣ 2
από τον
Στέφανο Κουμαρόπουλο
Υπεύθυνο Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων
Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας
Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών-Παιδαγωγών στη συμβουλευτική
(από καθηγητές και γονείς προς μαθητές)
Εκπαίδευση στη συμβουλευτική ομηλίκων (από καθηγητές σε καθηγητές και από μαθητές προς μαθητές)
Πρόταση 5 βασικών σταδίων ενός συμβουλευτικού διαλόγου
α) Δημιουργία?οικοδόμηση μιας αρμονικής σχέσης: Όταν κάποιος μαθητής ή γονιός ζητάει για πρώτη φορά τη βοήθεια του εκπαιδευτικού-συμβούλου θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα η στάση υποδοχής-αγάπης. Πρέπει να αφιερωθεί λίγος χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες συστάσεις. Δε χρειάζεται μια απότομη εισαγωγή στο θέμα. Μια καλή αρχή θα μπορούσε να είναι: «πώς νιώθεις που συζητάμε; μήπως αισθάνεσαι λίγο άβολα;» Σκοπός του πρώτου αυτού σταδίου είναι να δημιουργηθεί το οικείο κλίμα.
β) Προσδιορισμός του προβλήματος και η ανίχνευση προσόντων: Στη φάση αυτή ο εκπαιδευτικός-σύμβουλος θα προσδιορίσει (από κοινού με το συμβ/νο) ακριβώς ποιο είναι το πρόβλημα, για να πάρει η συνέντευξη μια κατεύθυνση. Παράλληλα θα προσπαθήσει να εντοπίσει τις δυνατότητες, τα θετικά προσόντα του συμβ/νου. Η συμβουλευτική οφείλει να είναι αισιόδοξη και να πιστεύει ότι ο κάθε άνθρωπος έχει μέσα του κρυμμένες τις ικανότητες να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του.
γ) Καθορισμός της ιδανικής έκβασης: «Τι θα θελες να συμβεί;» είναι μια ερώτηση που αντιπροσωπεύει αυτή τη φάση. Εδώ χρειάζεται τέχνη από το σύμβουλο γιατί πρέπει να αποφύγει τη χειραγώγηση που στερεί τις επιλογές, την ελευθερία και την ευθύνη από το συμβουλευόμενο. Μόνο τότε του προτείνει ένα εναλλακτικό τρόπο σκέψης αν διαπιστώσει ότι οι σκέψεις του δεν ταιριάζουν με τις διαχρονικές αξίες ζωής της κοινωνίας μας και δεν είναι λειτουργικές για τον ίδιο.
δ) Διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων του προβλήματος: Το κεντρικό ερώτημα που απευθύνεται και προς τις δύο κατευθύνσεις είναι: «Τι θα κάνουμε γι? αυτό;». Γίνεται προσπάθεια να βρεθούν και να εξετασθούν όλες οι εναλλακτικές λύσεις για να βοηθήσουν στην εξεύρεση ενός δημιουργικού μοντέλου επίλυσης του προβλήματος. Αν κάποιες λύσεις δεν έχουν προταθεί από το συμβ/νο προτείνονται από το σύμβουλο. Όλες οι εναλλακτικές λύσεις αξιολογούνται με κριτήριο υγιείς στάσεις ζωής που έχει διαμορφώσει ο ίδιος ο σύμβουλος.
ε) Γνωσιακή αναδόμηση ή διόρθωση εσφαλμένων τρόπων σκέψης του συμβ/νου: Ήδη από την προηγούμενη φάση και μέσα από το διάλογο έχει από μόνος του οδηγηθεί ο συμβ/νος στο ότι πρέπει να αλλάξει κάποιες σκέψεις (διόρθωση γνωσιών = δηλαδή διόρθωση γενικεύσεων, εμμονών κ.α.), συναισθήματα ή ενέργειες. Η συμβουλευτική έχει σκοπό να επαναφέρει την υγιή θέαση της ζωής, την ελπίδα, την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης του καθένα και την αγωνιστικότητα. Η απόφαση θα πρέπει να έλθει από τον ίδιο το συμβουλευόμενο (αυτοδιόρθωση). Ο σύμβουλος είναι απλώς ο διευκολυντής.